इलाम ३० असोज
इलामका किसानले यतिबेला रेड किवि टिप्न सुरु गरेका छन् । लगातारको लकडाउनले बजारमा समस्या भएपछि मुल्य कम पाएको किसानको भनाइ छ । खाँदा गुलियो र फलमा झुस नहुने रेड किवि भदौ अन्तिम र असोजको पहिलो सातामा नै परिपक्व भई पाक्ने गर्दछ । तर बजारमा उचित मुल्य नभएकाले समस्या भएको उनीहरुको गुनाशो छ ।
मनसुनले नछाड्दै उत्तरी इलामका किसानले रेड किवि टिप्न सुरु गरेका छन् । सीजनको पहिलो उत्पादन भएपनि लामो लकडाउनपछि किविले विगतको झै बजार नपाएको किवि उत्पादक किसानको भनाई छ । जिल्लामै पहिलो पटक व्यवसायिक रुपमा किवि खेती शुरु गरेका तारामणी खतिवडाले स्थानीय उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्ने बताउनुभयो । खतिवडा जिल्लाकै किवि खेतीका लागि अग्रणी किसानका रुपमा परिचित हुनुहुन्छ । परिपक्क नहुँदै टिपेर बेच्न हतारिने किसानको विगतको बानीले किविको बजार प्रभावित भएको छ । यो वर्ष उत्पादन सन्तोषजनक भएपनि मुल्य भने गतसालको तुलनामा आधा घटेको पाइन्छ । खाँदा गुलियो र फलमा झुस नहुने रेड किवि वाइन र जुस बनाउन उपयोगी मानिन्छ । गोल्डेन र ग्रीन किवि भन्दा रेड किवि चाँडै पाक्ने गर्दछ । इलाममा गतवर्षसम्म एक सय ५२ हेक्टर क्षेत्रफलमा किवि खेति विस्तार भइसकेको छ । एक हजार दुइ सय १५ मेट्रिक टन उत्पादन भएको छ । उत्पादनको करिव २० प्रतिशत रेडकिवि उत्पादन हुने गरेको छ । किवि खेति प्रवद्र्धनका लागि प्रधानमंत्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना अन्तर्गत किवि जोन आयोजना समेत संचालनमा रहेको छ । किवी फलको प्रशोधन र मुल्य अभिबृद्धिका लागि भने ठोस पहल भएको छैन ।
