बिराटनगर २४ भाद्र
धानमा किरा लागेपछि मोरङका किसान समस्यामा परेका छन् । धानमा किरा लागेर धानको गुभो नै मर्न थालेपछि यो वर्ष धान उत्पादन घट्ने चिन्ताले किसानलाई सताएको छ ।
मौसमले साथ दिएर पर्याप्त वर्षा भएपछि धान उत्पादन बढ्ने आशा गरेका मोरङका किसान धानमा रोग लागेपछि चिन्तित भएका छन् । धानमा किरा लागेर गुभो नै मर्न थालेपछि धान उत्पादन घट्ने अवस्था आएको विराटनगर –१९ का किसान तिलकराम भगतले बताउनुभयो । सुरुमा धान राम्रो भए पनि विस्तारै किरा लागेर रातो हुन थालेको उहाँको भनाई छ ।
तिलकराम मात्रै होइन विराटनगर–१९ का अर्का किसान मनराज चौधरी पनि किरा लागेर धानको उत्पादन घट्ने अवस्थामा पुगेको बताउनुहुन्छ । किरा लागेर धानको उत्पादन घटे किसानलाई मर्का पर्ने मनराजको भनाइ छ ।
धानमा किरा लागेर रातो भए पनि कुन औषधिको प्रयोग गर्ने भन्ने जानकारी किसानहरूलाई छैन । उनिहरू कृषि प्राविधिको सल्लाह विनै धानमा औषधिको प्रयोग गरिरहेका छन् । जथाभावी औषधिको प्रयोगले धानबालिलाई हानी पुर्याउने कृषि प्राविधिकहरू बताउँछन् । सकेसम्म औषधिको प्रयोग नगर्ने तर, केही गरे पनि किरा नियन्त्रणमा नआए मात्रै सिपारिस गरिएका औषधि प्रयोग गर्नुपर्ने उनिहरूको सुझाव छ । धानमा किरा लागे जैविक तरिकाले पनि किरा नियन्त्रण गर्न सकिने वाली प्रयोगशाला विराटनगरका प्राविधिक सहायक घनश्याम बराल बताउनुहुन्छ । धानमा पानीको मात्रा घटबढ गरेर किरा नियन्त्रणमा लिन सकिने उहाँको भनाइ छ ।
धानमा रोग र किरा लागेर बार्षिक रुपमा धेरै बालि नोक्सानी पुगिरहे पनि कृषि प्राविधिकको पहुँच किसानसम्म नपुग्दा मोरङका किसान पिडीड हुने गरेका छन् । कुन रोगका लागि कुन विषादी प्रयोग गर्ने भन्ने ज्ञान पनि किसानहरूलाई छैन । कृषिका प्राविधिकलाई कहाँ र कसरी सम्पर्क गर्ने भन्ने जानकारी पनि किसानलाई छैन । न त सरकारले नै किसानको घर दैलोमै कृषि प्राविधिकहरूले सेवा पुर्याउने व्यवस्था गरेको छ । समयमै रोग किराको नियन्त्रण गर्न र बालिलाई नोक्सान हुनबाट बचाउन सरकारले कृषि प्राविधिकहरूको पहुँच किसानसम्म पुर्याउन जरुरी देखिन्छ ।