इलाम १० असोज
खाँदा गुलियो र फलमा झुस नहुने रेड किवि इलामका किसानले टिप्न सुरु गरेका छन् । तर लगातारको लकडाउनले बजारको समस्याले उचित मूल्य नपाउदा किसान निराश बनेका छन । मनसुनले नछाड्दै उत्तरी इलामका किसानले रेड किवि टिप्न सुरु गरेका छन् । सिजनको पहिलो उत्पादन भएपनि लामो लकडाउनपछि किविले विगतको झै बजार नपाएको किवि उत्पादक किसानको भनाई छ । जिल्लामै पहिलो पटक व्यवसायिक रुपमा किवि खेती सुरु गरेका तारामणी खतिवडाले स्थानीय उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्ने बताउनुभयो । खतिवडा जिल्लाकै किवि खेतीका लागि अग्रणी किसानका रुपमा परिचित हुनुहुन्छ । परिपक्क नहुँदै टिपेर बेच्न हतारिने किसानको विगतको बानीले किविको बजार प्रभावित भएको छ । यो वर्ष उत्पादन सन्तोषजनक भएपनि मूल्य भने गतसालको तुलनामा आधा घटेपछि किसान निराश बनेका छन । खाँदा गुलियो र फलमा झुस नहुने रेड किवि वाइन र जुस बनाउन उपयोगी मानिन्छ । गोल्डेन र ग्रीन किवि भन्दा रेड किवि चाँडै पाक्ने गर्दछ । इलाममा गतवर्षसम्म एक सय ५२ हेक्टर क्षेत्रफलमा किवि खेती विस्तार भइसकेको छ ।जसमा एक हजार दुई सय १५ मेट्रिक टन उत्पादन भएको छ । उत्पादनको करिव २० प्रतिशत रेड किवि उत्पादन हुने गरेको छ । किवि खेती प्रवद्र्धनका लागि प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकिकरण परियोजना अन्तर्गत किवि जोन आयोजना समेत संचालनमा रहेको छ । तर किवि फलको प्रशोधन र यसको बजार र मूल्य अभिबृद्धिका लागि भने ठोस पहल नभएको किसानको गुनासो छ ।
